چیستی شناخت از دیدگاه اسپینوزا

نویسندگان

  • محمدعلی عبداللهی دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه تهران
  • مهدی مطهری دانش‌آموخته ارشد فلسفه غرب دانشگاه تهران
چکیده مقاله:

     تصور، اصطلاح اصلی شناخت‌شناسی اسپینوزا، حالتی غیرمستقیم برای صفت فکر است. تصور جزء مقوم نفس، فعال و مستلزم حکم است. انواع آن عبارت‌اند از: تخیل، تعقل و شهود. درستی و تمامیت، که عملاً معنای واحدی دارند، ملاک‌های اعتبار آن هستند. مطابقت، علامت بیرونی برای درستی تصور است و تبیین، بداهت، وضوح و تمایز، علایم درونی برای تمامیت تصور. شناخت از منظر اسپینوزا را ‌می‌توان به شناخت کامل و شناخت ناقص تقسیم کرد و هسته مشترک آنها را ‌می‌توان «باور موجه» نامید. بنابراین، شناخت عبارت است از باوری (تصور همراه با حکمی) که برای آن توجیهی (چه تبیین علّی و چه گواهی حسی) داشته باشیم. به این ترتیب تخیل، تعقل و شهود هر سه از مقوله شناخت‌اند، اگرچه فقط نوع دوم و سوم تصورات شناخت کامل‌اند.    

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

جایگاه خداوند در نظریه شناخت اسپینوزا

جایگاه شناخت خداوند در نظریه شناخت اسپینوزا یکی از متمایزترین نظریه‌های شناخت را فراهم آورده است. شناخت در فلسفه اسپینوزا به گونه خاصی به شناخت خداوند گره خورده است. برای اسپینوزا، روش، تصور و شناخت همگی مبتنی بر تصور و شناخت خداوند هستند. اسپینوزا روش را بر تصور مبتنی می‌کند: یک روش کامل مبتنی بر تصوری کامل است و کامل‌ترین روش مبتنی بر کامل‌ترین تصور یعنی تصور خداوند است. تصور خداوند تنها تصور...

متن کامل

چیستی ایمان از دیدگاه ملاصدرا

یکی از مسائل چالش‌برانگیز و در عین حال کلیدی در طول تاریخ تفکر اسلامی، مسئلۀ «ایمان» است که از جهات مختلف، مورد توجه اندیشمندان بوده است. ملاصدرا به‌عنوان حکیمی متأله و شیعه، ایمان را از مادة أمن می‌داند؛ گویی شخص مؤمن با ایمان، از تکذیب و مخالفت با حق، ایمن می‌شود؛ هرچند ایشان، ایمان را با مفاهیم مختلفی چون تصدیق، حکمت، نور، توحید و عقل تعریف می‌کند، در دیدگاه او « علم و معرفت» مهم‌ترین عنصر د...

متن کامل

جاودانگی نفس از دیدگاه ابن‌میمون و اسپینوزا

آرزوی جاودانگی را می­توان در نهاد آدمی مشاهده کرد. از این‌رو ادیان مختلف و متفکران آن‌ها به این بحث و تبیین آن اهتمام داشته­اند. فیلسوف بزرگ یهودی ابن‌میمون به سبب تعلق خاطر عمیق به دین یهود، سعی کرده است مباحث خود را به نحوی مطابق با کتب مقدس و باور جامعه خود بیان کند وی معتقد به سه مرحله اساسی در بحث معاد شده است: دوره مسیحا، رستاخیز و عالَم آخرت. از نظر وی جاودانگی، مختص به جهان آخرت است و فق...

متن کامل

ارتباط نفس و بدن از دیدگاه ابن میمون و اسپینوزا

در تفکر یهودی آدمی موجودی مرکّب از نفس و بدن است. موسی بن میمون ضمن تأثیرپذیری از اندیشمندان پیش از خود، خصوصاً ارسطو و ابنسینا، معتقد شد نهتنها انسانها بلکه تمامی مخلوقات عالم مادی- اعم از حیوانات، نباتات، مواد معدنی، افلاک و ستارهها ـ دارای دو بُعد متمایز بوده و از ماده و صورت ترکیبشدهاند؛ اما ازنظر اسپینوزا جدایی و مباینتی بین جسم و روح نیست و این دو، دو جنبه مختلف حقیقتی واحد هستند که باطن آن ...

متن کامل

چیستی نظریه ایمان از دیدگاه امام صادق

The essence of faith was one of the major problems among political and scholastic theological sects of first and early second century after Hijrah. Khawārij, Morji’ah and Shia discussed it in defferent ways. The main issues which can be provided in an integral category are as follows: indication of faith and Islam, asking about the level of accepting faith, determining the level of faith and th...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 14  شماره 53

صفحات  51- 72

تاریخ انتشار 2012-09-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023